Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie

Morskie wody wewnętrzne i morze terytorialne a ustawa Prawo wodne.

Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r., nr 239, poz. 2019 wraz z późn. zm.) generalnie dzieli wody na wody powierzchniowe i wody podziemne. Wody, z wyjątkiem wód morza terytorialnego i morskich wód wewnętrznych, są wodami śródlądowymi.

W przypadku zatem wód powierzchniowych mamy do czynienia z wodami: śródlądowymi, morzem terytorialnym i morskimi wodami wewnętrznymi.

Zgodnie z ustawą z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r., nr 153, poz. 1502 wraz z późn. zm.) - morze terytorialne, morskie wody wewnętrzne i wyłączna strefa ekonomiczna są obszarami morskimi Rzeczypospolitej Polskiej.

Morze oraz morskie wody wewnętrzne są istotną częścią składową obszaru dorzecza. Zgodnie z ustawą Prawo wodne - przez obszar dorzecza rozumie się obszar lądu i morza, składający się z jednego lub więcej dorzeczy razem ze związanymi z nimi wodami podziemnymi oraz morskimi wodami wewnętrznymi i wodami przybrzeżnymi.    

Jako wody przybrzeżne ustawa Prawo wodne rozumie wody w odległości jednej mili morskiej od linii podstawowej morza terytorialnego, określonej zgodnie z ustawą o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej wraz z wodami wewnętrznymi Zatoki Gdańskiej.

Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie działa w regionie wodnym, który jest częścią obszaru dorzecza Odry obejmującego wszystkie wyżej wymienione wody.

Zgodnie z ustawą o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej:
a) morskimi wodami wewnętrznymi w obszarze działania RZGW w Szczecinie są: część Jeziora Nowowarpieńskiego i część Zalewu Szczecińskiego wraz ze Świną i Dziwną oraz Zalewem Kamieńskim, znajdująca się na wschód od granicy państwowej między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec, oraz rzeka Odra pomiędzy Zalewem Szczecińskim a wodami portu Szczecin oraz wody portów określone od strony morza linią łączącą najdalej wysunięte w morze stałe urządzenia portowe, stanowiące integralną część systemu portowego,
b) morzem terytorialnym Rzeczypospolitej Polskiej jest obszar wód morskich o szerokości 12 mil morskich (22.224m), liczonych od linii podstawowej tego morza,
c) linię podstawową morza terytorialnego stanowi linia najniższego stanu wody wzdłuż wybrzeża lub zewnętrzna granica morskich wód wewnętrznych,
d) zewnętrzną granicę morza terytorialnego stanowi linia, której każdy punkt jest oddalony o 12 mil morskich od najbliższego punktu linii podstawowej, z zastrzeżeniem, że redy, na których odbywa się normalnie załadunek, wyładunek i kotwiczenie statków, położone całkowicie lub częściowo poza obszarem wód morskich określonym zgodnie z lit. b) i d), są włączone do morza terytorialnego.

Granice między śródlądowymi wodami powierzchniowymi a morskimi wodami wewnętrznymi i wodami morza terytorialnego określiła Rada Ministrów rozporządzeniem z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie granic między śródlądowymi wodami powierzchniowymi a morskimi wodami wewnętrznymi i wodami morza terytorialnego (Dz. U. z 2002 r., nr 239, poz. 2035 wraz z późn.zm.).

Przepisy ustawy Prawo wodne mają zastosowanie do wód śródlądowych oraz morskich wód wewnętrznych, z wyłączeniem morskich wód wewnętrznych Zatoki Gdańskiej. Przepisy ustawy mają zastosowanie również do wód morza terytorialnego oraz morskich wód wewnętrznych Zatoki Gdańskiej w zakresie ochrony przed zanieczyszczeniem ze źródeł lądowych oraz przed powodzią, a w pozostałym zakresie - w przypadkach w niej określonych. Przepisów ustawy nie stosuje się do morskich wód wewnętrznych oraz do wód morza terytorialnego w zakresie, w jakim korzystanie z tych wód uregulowane jest odrębnymi przepisami.

Ustawa Prawo wodne nie narusza przepisów ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej w zakresie kompetencji organów administracji morskiej.

Morskie wody wewnętrzne i morze terytorialne w obszarze działania RZGW Szczecin

Na działalność RZGW w Szczecinie istotny wpływ ma bezpośrednie, naturalne przejście wód śródlądowych w wody pozostające w administracji morskiej. W rejonie Szczecina przenikają się interesy i wpływy administracji śródlądowej i morskiej. Na sposób zabudowy i rozwój dolnego odcinka Odry duży wpływ ma portowy charakter Szczecina.

Na wody morskie z odrzańskiego szlaku wodnego można dopłynąć dwoma połączeniami:

• z południa Polski płyniemy Odrą na północ poprzez Odrę Wschodnią, Regalicę i jezioro Dąbie, a następnie kanałem Babina wypływamy na morski tor wodny Szczecin - Świnoujście. Na tej trasie na 733,7 km Regalicy zlokalizowany jest most kolejowy, klapowy z wąskim ruchomym przęsłem żeglugowym ograniczającym szerokość obiektów pływających, oraz przejściem stałym ograniczającym wysokość obiektów pływających,
• z Odry Wschodniej na km 730,5 kierujemy się na zachód Przekopem Klucz-Ustowo stanowiącym jedyne, żeglugowe połączenie Odry Wschodniej i Odry Zachodniej, na Odrę Zachodnią w kierunku Szczecina. Na trasie tej znajdują się dwa mosty - kolejowy w km 35,59 i drogowy Długi w km 35,95; oba o niskich i wąskich przęsłach żeglugowych ograniczających wysokość i szerokość obiektów pływających.

Granicę wód morskich i śródlądowych stanowi wysokowodny most w ciągu Trasy Zamkowej w Szczecinie w km. 36,55 Odry Zachodniej.

Odrą Zachodnią ze Szczecina w kierunku południowym można dopłynąć do byłego Rzecznego Przejścia Granicznego w Gryfinie, a następnie do kanału Hohensaaten - Friedrichsthaler - Wasserstraße będącym zachodnim odgałęzieniem kanału Odra-Hawela.

Ponadto w granicach obszaru działania RZGW w Szczecinie znajduje się rozległy akwen przymorski stanowiący morskie wody wewnętrzne. Zalew Szczeciński to akwen o łącznej powierzchni 687 km2 z czego polska część stanowi 410 km2. Granica państwowa pomiędzy Niemcami i Polską przebiega z północy na południe i dzieli ten akwen na dwie części: zachodnią - Mały Zalew i wschodnią - Wielki Zalew. Akwen ten charakteryzuje się specyficzną hydrochemią wód, która kształtuje się pod wpływem dopływu wód śródlądowych i wymiany wód z morzem. Napływ wody z Bałtyku uzależniony jest od kierunku i szybkości wiatru, stanu morza, ciśnienia atmosferycznego i poziomu wody w Zalewie.

Na polskiej części Zalewu przebiega tor wodny prowadzący ze Świnoujścia do Szczecina. Przeciętne głębokości stale pogłębianego toru wynoszą około 10 ÷ 11 m, a jego długość w obrębie Zalewu - 20 km. Osady wydobywane przy pogłębianiu toru stanowią istotny problem dla regionu. Brak jest jednak systematycznych badań i faktycznej oceny wpływu składowanych refulatów na środowisko. Tor wodny wywiera bardzo istotny wpływ na wymianę wód pomiędzy Wielkim Zalewem i Zatoką Pomorską.

Zalew Szczeciński posiada olbrzymie znaczenie dla regionu. Jest to akwen o wysokiej wydajności rybackiej. Szczególny wpływ na ten akwen wywiera gospodarka morska, ze względu na istniejący na jego obszarze zespół portowy Szczecin-Świnoujście. Głównym dopływem Zalewu jest Odra. Odpływ wód z Zalewu odbywa się trzema cieśninami: Świną i Dziwną do Zatoki Pomorskiej oraz Pianą do Zatoki Greifswaldzkiej.

Zatoka Pomorska stanowi ważny obiekt polskiej gospodarki morskiej. Przebiegają przez nią tory nawigacyjne, prowadzące do dużego zespołu portowego Szczecin-Świnoujście, a także do mniejszych portów Pobrzeża Szczecińskiego i Pobrzeża Słowińskiego. U brzegów Zatoki znajdują się liczne atrakcyjne uzdrowiska i miejscowości wypoczynkowe, dla których istotnym czynnikiem w rozwoju turystyki jest czystość wód Zatoki.

Zatoka Pomorska stanowi część estuarium Odry, jest akwenem charakteryzującym się zmiennymi warunkami hydrochemicznymi, wywołanymi wzajemnym oddziaływaniem wód śródlądowych i morskich.

W tej części regionu położone są duże porty morskie: w Szczecinie (mogą wpływać statki o zanurzeniu 9,15m) i w Świnoujściu (maksymalna wielkość zanurzenia statków do 12,8m). Małe porty morskie znajdują się: w Policach, Stepnicy, Kołobrzegu i Darłowie - mogą one przyjmować statki o maksymalnym zanurzeniu odpowiednio: 9,15; 3,0; 4,5; 7,5m.